Het navigeren door levensuitdagingen kan worden gezien als een reis door verschillende gemoedstoestanden, elk met zijn eigen focus en acties. Door deze gemoedstoestanden te begrijpen en je aan te passen aan wat nodig is in elke toestand, kunnen crises worden omgezet in kansen om beter uit de situatie te komen. Hier zijn de verschillende stadia van gemoedstoestand en waar je jouw energie in moet steken om door deze toestanden heen te bewegen en sterker en beter tevoorschijn te komen.
Op de bodem van de put
Wanneer je jezelf op het laagste punt bevindt, is het essentieel om na verloop van tijd de grenzen van het minimaal aanvaardbare te bepalen. Je hoeft dan nog niet te weten hoe je verder moet, of zelfs wat je wilt. Je hoeft alleen maar te weten wat je niet meer wilt.
Dit koppel je aan het besluit om de negatieve situatie te verlaten. Het begint met het stellen van een duidelijke grens die je niet zult overschrijden, zoals: “Ik weiger deze situatie langer te tolereren.” Vervolgens onderneem je actie door je te committeren aan elke noodzakelijke stap om je omstandigheden te verbeteren, zoals: “Ik zal alles doen wat nodig is.” Ten slotte omarm je de ultieme consequentie door een mindset aan te nemen van vechten voor verbetering, zelfs als dat betekent dat je aanzienlijke uitdagingen moet aangaan, zoals: “Ik ga liever vechtend ten onder dan zo door te gaan.” Je kunt dit zien als het afzetten op de bodem van het zwembad.
De weg naar boven uit de put
Om uit de diepte omhoog te klimmen, is het belangrijk om je grenzen steeds specifieker te maken en te werken aan mogelijkheden binnen deze grenzen. Bijvoorbeeld: “Ik wil niet langer een naar gevoel hebben over wat deze persoon of deze omstandigheden met me doen.” Door je grenzen continu te verfijnen en te verduidelijken, kun je uitdagingen effectief navigeren en je focus richten op het benutten van kansen terwijl je je gedefinieerde grenzen respecteert. Langzamerhand maak je de grenzen duidelijker en specifieker gericht op gedrag van jezelf of anderen, of op wat je meemaakt of waar je bij betrokken bent.
Survivor State (overlevingsmodus)
In de Survivor State stel je duidelijk je grenzen en bescherm je je welzijn. Dit betekent dat je maximale inspanning levert zonder jezelf te overbelasten en niet minder dan een minimum aanvaardbare uitkomst accepteert. Je gaat uitdagingen met vastberadenheid aan en gebruikt je uithoudingsvermogen en hersteltijd om door te zetten. Het doel is om van puur overleven naar actief streven naar bloei te verschuiven binnen je omstandigheden. De eerste stap voor het verlaten van de Survivor State vereist bewustwording en een besluit: “Ik wil dit niet/Ik wil nooit meer.” De overgang van Survivor naar Warrior bereik je door vervolgens een proactieve houding aan te nemen: “Ik wil (beter, altijd).”
Warrior/Worker State
De Warrior/Worker State draait om effectief werken aan de taak (Worker) en het bestrijden en voorkomen van terugval (Warrior) zodat de basis stevig wordt gelegd en steeds iets wordt verbeterd.
Het gaat vervolgens om het herkennen van groeikansen en proactieve stappen nemen om deze te benutten. Dit is de fase waarin je hands-on werkt en je mogelijkheden volledig benut. Weerbaarheid en veerkracht worden in deze staat getraind en benut. Uithoudingsvermogen en herstelvermogen, die in de vorige staat al zijn ontwikkeld, worden nu gebruikt en verder uitgebouwd. Om van Warrior naar Worker te gaan, is het essentieel om je te committeren aan consistente actie: “Ik doe (werk ijverig, verbeter).” Het mantra van de Warrior is: “Ik sta niets minder toe dan.” De overgang van Worker naar Leader vraagt om een focus op planning en strategie: “Ik ga (ontwerpen van nieuwe doelen, omgeving en gedrag; strategiseren).”
Zelfleiderschap (Leadership State)
In de Leadership State ondersteun je jezelf actief en creëer je omgevingen die jouw groei en ontwikkeling bevorderen. Je houdt je bezig met doelgericht ontwerpen en strategische planning, waarbij je acties afstemt op langetermijndoelen. Deze staat vereist een focus op het faciliteren en het ontwerpen van de toekomst. Je vormt hierdoor je eigen mindset, bekwaamheid en omgeving zodat deze steeds meer gaan meewerken. “Het is aan het gebeuren, het lukt!” en “Ik kan voor elkaar krijgen wat ik wil” en de intense beleving daarvan, kunnen uiteindelijk overgaan in een Flow State.
Flow State
In de Flow zijn betekent een toestand van totale beleving van datgene wat je belangrijk vindt, waar je je voor inzet en wat je beschermt. Het voelt als opgaan in de taken die je aan jezelf hebt gegeven, waarbij de tijd lijkt te verdwijnen en de productiviteit een hoogtepunt bereikt. Het vermogen ontwikkelen om deze toestand te herkennen en te sturen is cruciaal, zodat je jezelf en anderen naar optimale prestaties kunt leiden. Door volledig in je activiteiten op te gaan, ervaar je vreugde en vervulling in je acties.
Door deze toestanden te begrijpen en te doorlopen, kun je een crisis omzetten in krachtige kansen voor groei, waardoor een harmonieuze flow van een vervuld leven wordt bereikt. In elke staat heb je andere vaardigheen en mindset nodig. Begrijp dat en zet je energie in waar deze het meeste effect heeft.
